Uit je ontwikkelings-block en weer in beweging

Coaching met de Immunity to Change™ methode

Je hebt nu redelijk scherp wat het grote ontwikkeldoel is waar je in gaat investeren de komende tijd. Dan is het tijd om in beweging te komen. Interessant genoeg starten we in beweging komen met grondig stilstaan bij wat je nu afremt. Zoals Confucius het zei: “Als je haast hebt moet je gaan zitten.” Je wilt het ‘goede probleem‘ scherp hebben en er een tijdje bij blijven hangen om ervan te leren – wat het goede probleem eigenlijk met jou doet en hoe jij jouw mindset hebt gevormd zodat je feitelijk zelf dit probleem in stand houdt (voel je weerstand bij deze opmerking? Lees even verder want dan licht ik toe dat dit in stand houden ook wezenlijk nut heeft gehad voor je).

De coaching in het kort

Coaching met Immunity to Change heeft twee doelen. Ten eerste helpt het je om door diepgaande reflectie in te zien wat jou op dit moment het meest remt in het halen van je ontwikkelings- en loopbaandoelen. Ten tweede geeft het na die diepe reflectie praktijkgerichte handvatten om jouw mindset te verruimen. Je komt al vrij snel in beweging terwijl je in jouw dagelijkse leven experimenten uitvoert als onderdeel van deze methode.

Resultaat is dat je jouw ontwikkelings-block oplost én een verfijndere manier van kijken naar de realiteit ontwikkelt. Het herhaaldelijk inzetten van deze methodiek leert je een vaardigheid die je ‘mentale complexiteit’ continu vergroot. Wat weer een basis is voor effectievere gedragsaanpassingen en verandering. Als coach help ik je met de reflectie en uitvoeren van experimenten. Samen brengen we jou in beweging. Na het coachtraject heb je de tools om het werk zelf voort te zetten op nieuwe ontwikkeldoelen.

Gevangen in een ontwikkelings-block

“De macht van de waarheid; de werkelijkheid steeds duidelijker zien is een streven van veel geloofsovertuigingen (uit Peter Senge’s De vijfde Discipline¹)”. Je zou kunnen zeggen dat het ook het summum is van persoonlijke ontwikkeling: de psychologische evolutie om de werkelijkheid van onszelf en de wereld helderder en verfijnder te kunnen zien. Zoals een pixel-upgrade van je camera. Dat geeft ons namelijk in toenemende mate ruimte om onze gedachtes en gedrag aan te passen. Maar o wee, wat kunnen we onszelf daarin tegenwerken…

“Het eerste doel van mijn coaching was het vinden van een nieuwe baan door het ontdekken van mijn talenten. Na een aantal gesprekken met Martin kwam ik erachter dat het hebben of vinden van een nieuwe baan niet mijn grote ontwikkeldoel was. Mijn diepst gekoesterde verandering was feitelijk gelegen in het verwerken van heftige jeugdervaringen en het accepteren van wie ik ben. Waar mijn eigenlijke behoefte ligt is dus beter worden in mijn waarden en behoeften uiten op een manier waardoor mensen niet gekwetst worden.” – Aldus Peter na een coachtraject met gebruik van de Immunity to Change (Immuniteit voor Verandering) coachtechniek.

Peter heeft zich als doel gesteld om beter te worden in een bepaald gedrag. Hij merkt dat dit ook spannend voor hem is en emotioneel. Er is hem veel aangelegen om dit gedrag te verbeteren. Denk jij wel eens na over je onbewuste sabotage van je grootste ontwikkeldoel? Zoals uitstellen, afhouden, vermijden of juist overijverig zijn. Gedrag dat het ontwikkeldoel juist niet dient.

Het klinkt tegenintuïtief, maar er is veel bewijs vanuit de ontwikkelingspsychologie dat je onbewust die (grote) verandering tegenwerkt om je te beschermen tegen verwacht leed. We beschermen ons via psychologische immuunsystemen tegen verandering. Een onderbewust proces. We houden er naast onze commitment om te veranderen ook concurrerende commitments op na. Een prachtig mechanisme dat ons in leven probeert te houden. Het systeem gaat vaak “onder water” en doet hiermee zijn mooie werk zonder dat we het doorhebben. In feite is het psychologisch immuunsysteem een verzameling aan (leef)regels en overtuigingen die jij toepast in het opbouwen van jouw versie van de realiteit die je dagelijks ervaart. Dit stuurt onbewust mee in je besluitvorming en gedrag (hier de belofte om toe te lichten hoe vernuftig en goedgezind dit psychologisch mechanisme in de basis is).

Alleen is dit systeem niet (altijd) goed voor jouw ontwikkeling, omdat je goed gemotiveerde verandering zo onterecht als bedreiging kan aanmerken. Conclusie: je energie om te veranderen zit opgesloten in een psychologisch beschermingssysteem dat ik een ontwikkelings-block noem. Zoals een writers-block de beste schrijver kan laten vastlopen in het schrijven van teksten ondanks goede motivatie en intelligentie. Zo loopt ook de best gemotiveerde, ervaren en intelligente professional tegen blokkades aan in haar ontwikkeling. Vaak is uitzoomen, afstand nemen, even blijven zitten en reflecteren dan de ingang om uit het block te geraken.

Het ligt dan ook in onze macht om ons te ontdoen van een niet-helpend ontwikkelings-block!

Hoe kom je weer in beweging vanuit een ontwikkelings-block?

Stap 1: in kaart brengen van je ontwikkelings-block. Totdat je dit systeem in kaart brengt en jezelf ermee confronteert loop je een risico dat coaching alleen een technisch probleem oplost. Zonder het systeem in kaart te brengen dat het probleem voortbracht kun je rekenen op termijn nog meer problemen van dezelfde orde.

Peter Senge geeft aan dat het essentieel is om deze concurrerende commitments in kaart te brengen. Hij spreekt in dit kader over het opbouwen van een ‘creatieve spanning’ tussen onze visie om te veranderen en een structureel conflict met die verandering.

Dit zal mogelijk niet direct lukken. Omdat de structurele conflicten, in de vorm van overtuigingen, vaak niet zo bewust worden opgemerkt als ze ons ontwikkeldoel tegenwerken. Toch, door ons blikveld te verruimen en de waarheid onder ogen te zien kunnen we zicht krijgen op de creatieve spanning. Door het blootleggen van de structurele problemen en onze rol daarin. In de Immunity to Change methode van Robert Kegan & Lisa Lahey² maken we een Immuniteitscanvas. Dat ziet er zo uit (download het als je wilt):

Hiermee komt in beeld hoe je jezelf tegenhoudt in dat ene belangrijke ontwikkeldoel waar je juist zo gemotiveerd voor bent. Laat ik voorop stellen dat het niet iets is om je voor te schamen. Ikzelf heb ook diverse ontwikkelings-blocks (h)erkend en afgebroken om te kunnen groeien naar waar ik nu sta als professional en ondernemer.

“Peter wil heel graag beter worden in het uitspreken van zijn (emotionele) behoeftes en waarden richting mensen in zijn omgeving (gaspedaal van ontwikkeldoel). Hij is supergemotiveerd en dat is oprecht. Echter, hij merkte dat hij zichzelf juist naar binnen keert of niet eerlijk is op het moment dat een gelegenheid zich aandient om zijn behoefte uit te spreken. Ook kan hij juist heel kortaf en afstandelijk reageren en contact zelfs helemaal verbreken (allemaal gedrag dat hem op de rem doet trappen). Hij concludeert dat hij zich zorgen maakt dat als hij mensen dichtbij laat komen ze hem in de steek laten en bedonderen. Dit maakt dat hij een concurrerende commitment heeft: hij beschermt zich er tegen om niet in de steek gelaten en bedonderd te worden. Een sterke motivatie om je juist niet eerlijk uit te spreken.”

Stap 2: De overtuigingen onderzoeken die het ontwikkelings-block steunen

Je bent de confrontatie met jouw ontwikkelings-block en immuunsysteem aangegaan. Je hebt nu scherp hoe je met een voet het gaspedaal indrukt (commitment aan je ontwikkeldoel) en met de andere voet het rempedaal (je concurrerende commitment). Deze dynamiek zorgt dat je niet in beweging komt.

Nu is het zaak om jouw kijk op het systeem fundamenteel en radicaal te onderzoeken. Niet direct aanpassen, maar onderzoeken in praktijkexperimenten terwijl het goede probleem, het ontwikkelings-block, even blijft bestaan. Want wat je wilt realiseren is transformatieve verandering. In tegenstelling tot de eerder genoemde technische verandering, die feitelijk symptoombestrijding is. Dit betekent dat jij fundamenteel kan veranderen in hoe jij nadenkt over het ontwikkelings-block en de belemmerende overtuigingen die dit in stand houden. Dit ontwerp van het praktijkexperiment ziet er als volgt uit (download ook deze als je wilt). n.b. Dit document bevat ook de reflectie in stap 3:

“Door Peter te vragen wat hij gelooft dat deze concurrerende commitment in stand houdt en nodig maakt vertelt hij over een overtuiging. Als hij zijn behoefte wel uitspreekt dan vinden anderen hem stom of dom. Dan wordt hij nooit serieus genomen als professional en als opdringerig gezien. Dit is tot dit moment de onbewuste bril waarmee hij zijn gedrag om behoeftes en waarden uit te spreken onbewust bekeek. Hij handelt ernaar alsof dit altijd waar is voor hem; ook al snapt hij rationeel dat het echt niet zo’n realistische overtuiging is om altijd te hebben. Een sterke rationale om jezelf te wapenen met een harnas zoals hij beschrijft in zijn ontwikkelings-block.”

Stap 3: De praktijkexperimenten evalueren en aanvullende coaching

De opbrengst is uiteindelijk een fijnmazigere en complexere kijk op de realiteit. Waarin je grote belemmerende overtuigingen onder de loep hebt genomen. Doordat je praktijkgerichte experimenten uitvoert om meer te leren over deze overtuigingen verruim je steeds je blikveld. Je realiseert je steeds meer dat die overtuiging slechts één van velen manieren is om naar de werkelijkheid te kijken. Niet dé manier. Met je figuurlijke camera met meer pixels kun je ook het landschap dat je fotografeert scherper zien. Zo zie je nu wel dat die boom naast bruine bladeren ook wat gele bladeren heeft.

Dit maakt je ook flexibeler in je handelingsrepetoir. Uiteindelijk los jij niet je probleem op, maar lost het probleem jouw oude en belemmerende mindset op. Dit maakt plaats voor een complexere mindset die je anders laat kijken naar jouw ontwikkelings-block. Waardoor het probleem verdwijnt, want het systeem dat dit probleem voortbracht is immers niet meer (zo sterk) op de rem aan het trappen. Je neemt er afstand van, zodat je kunt kiezen dit systeem in de toekomst nog in te zetten of niet. Dit is hoe het Peter weer in beweging bracht met uiteindelijk ook een promotie bij zijn werkgever:

“De sessies hebben mij vooral inzicht gegeven in wie ik wil zijn, en hoe ik mezelf in de wereld wil zetten. En ook hoe andere mensen naar mij kijken. Dit was eerst een van de grootste pijnpunten in mijn leven, hoe andere mensen mij zien en wat ze van mij denken. Nu heb ik dat kunnen omzetten in een gevoel van zelfwaardering waarop mijn omgeving toeschouwer is in plaats van tegenspeler.”

Bronnen:

¹ P.M. Senge, 1992. De vijfde discipline: de kunst en de praktijk van de lerende organisatie. Scriptum-management: Schiedam

² R. Kegan & L.L. Lahey, 2009. Immunity to Change: How to Overcome It and Unlock the Potential in Yourself and Your Organization (Leadership for the Common Good). Harvard Business Review Press: Boston