Een overtuiging is niet slechts een van de ideeën die onze geest bezit; het is een idee dat onze geest in zijn bezit heeft.
Japans spreekwoord
“Iedereen om mij heen heeft altijd meer verstand van de inhoud in mijn vakgebied dan ik. Dus als ik iets daarover zeg tegen hen, dan kom ik dom over. En als ik dom overkom, dan word in niet gewaardeerd. Onvermijdelijk verlies ik dan mijn baan.”
“Mensen zijn er standaard op uit om misbruik te maken van anderen. Dus als ik niet goed oplet en me bescherm/afscherm, dan maken anderen gebruik van mijn goede intenties. Als ik zo naïef ben, dan word ik afgemaakt en verlies ik mijn eigenwaarde. Dat leidt onvermijdelijk tot pijn.”
“Het siert de mens om bescheiden te zijn. Dus als ik mijzelf uitspreek om aandacht te vragen dan vind ik dat kinderachtig. En als ik kinderachtig ben in de ogen van anderen, dan wordt ik niet voor vol aangenomen. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat ik de verbinding met anderen verlies en alleen ben.”
Drie verschillende overtuigingen van drie verschillende coachees. Voor hen zijn ze onbewust onherroepelijk waar. Hiermee maken ze een vast onderdeel uit van hun wereldbeeld; hun mindset of mentale instelling. Voor deze coachees zijn deze overtuigingen als leefregels altijd en overal waar. Je kunt je voorstellen dat dit gedrag, communicatie en (ver)binding met anderen regelmatig negatief beïnvloedt. Hiermee zijn het zogenaamde grote (belemmerende) overtuigingen.
Een metafoor hiervoor zie je in het plaatje van de neushoorn hieronder. Voor de neushoorn die de landschappen observeert en construeert in zijn hoofd (en op het doek zet) is er in het centrum altijd die hoorn zichtbaar. Hij weet niet beter dan dat de hoorn onderdeel is van ieder landschap. Iedere keer dat hij een schilderij af heeft wordt hij ook nog eens bevestigd: “Kijk maar, hier zie je het toch op alle schilderijen?” Zou hij zeggen als je de hoorn als onderdeel van het decor openlijk in twijfel zou trekken. Net als voor de coachees waarin bovenstaande overtuigingen altijd hun wereldbeeld beïnvloeden.
Een overeenkomst tussen de overtuigingen van de coachees en de neushoorn: het onvermogen om te zien dat het geconstrueerde wereldbeeld onderdeel is van hun mentale instelling en niet van de daadwerkelijke wereld. “Dat zal best. Maar daarmee is mijn overtuiging toch niet per definitie onwaar?” Vroeg een verwonderde coachee mij laatst na deze opmerking aan haar. Terechte vraag. En ik antwoordde dat het niet per sé onwaar is. Als experiment vroeg ik haar eens hoe die neushoorn erachter zou kunnen komen of die hoorn nou echt onderdeel is van de wereld om hem heen. “Door uit te zoomen en zichzelf te zien schilderen. Of een filmpje te zien van zichzelf. Of door andere neushoorn te zien, zodat hij ziet dat het ook anders kan.” Kortom, op een andere manier observeren.
Dit is mijns inziens een doeltreffend antwoord om er ook als coachee achter te komen wanneer een overtuiging ‘echt’ is, of wanneer deze alleen onderdeel is van de persoonlijke ‘mentale instelling’. Door op een andere manier te observeren, experimenteren met gedrag, data te verzamelen over een specifieke overtuiging. Door vrij grondige en gestructureerde gedragsexperimenten dus, waarin je een hypothese stelt over een overtuiging die je wilt ontkrachten/bevestigen. Dit doe je door genoeg bewijs te zoeken die de overtuiging op een andere manier in het daglicht stelt. Met mogelijk ruimte om jouw mentale instelling te masseren van ‘dit is echt altijd waar’ naar ‘dit is regelmatig toch ook niet waar, of niet zo dwingend’. Omdat deze grote overtuigingen nogal hardnekkig zijn, net als de neushoorn vinden we namelijk bevestiging in ieder geschilderd plaatje, is het veelvuldig toetsen in de praktijk nodig. Om je overtuigingen en mentale instelling rigoureus te veranderen.
In deze blog over het ontwikkelings-block illustreer ik hoe je dit onderzoeksproces kunt doen met gebruik van de Immunity to Change methodiek
De drie coachees in het begin hebben uiteindelijk hun mentale instelling door middel van het onderzoeksproces weten te veranderen. Dit was voor hen de uitkomst na een periode van gedragsexperimenten.
“Ik heb tijdens teamoverleggen meer spreektijd gevraagd van de teamleider. Om mijn concepten te delen met collega’s en feedback te krijgen. Als snel kwam ik erachter dat mijn collega’s scherpe feedback hadden, maar dat ze me nooit als dom bestempelden of non-verbaal minachting toonden. En mijn baan raakte ik al helemaal niet kwijt.”
“Ik ben tegen mijn intuïtie in met een andere ondernemer in zee gegaan om een nieuwe dienst aan onze klanten aan te bieden. Ondanks dat het niet altijd makkelijk voelde om mij open te stellen voor het delen van onze netwerken merkte ik juist dat er snel vertrouwen was bij elkaar. Mijn overtuiging is dus tenminste niet altijd waar.”
“Door middel van een gedachtenexperiment en coaching op drijfveren besefte ik dat ik eigenlijk helemaal niet zo bescheiden ben. Ik heb juist behoefte om gezien en erkend te worden in wat ik allemaal doe op werk. Ik begin lucht te voelen in mijn overtuiging dat bescheidenheid siert. Dat zal er toe leiden dat ik vaker mijzelf profileer en op een podium zal zetten.”
Comments are closed